نقش گردشگران در انحلال اشکال کارستی ثانویة درون غارها (مطالعة موردی: غار علیصدر همدان)

غار علیصدر در روستایی به همین نام در شهرستان کبودرآهنگ قرار گرفته است.این غار توریست­پذیرترین غار کشور بوده و سالانه بیش از هشتصد هزار گردشگر داخلی و خارجی از آن دیدن می‌کنند.بازدید روزانه چندین هزار گردشگر از درون غار، به ویژه در نیمة اوّل سال و ایّام پایانی هفته،سبب تغییراتی در مقادیر عناصر اقلیمی و دی اکسید کربن موجود در درون غار می‌شود.غلظت بالای دی اکسید کربن ناشی از بازدم گردشگران و رطوبت نسبی اشباع یا نزدیک به اشباع درون غار، به تدریج منجر به کاهش PH محیط و شکل‌گیری یک محیط اسیدی در درون غار شده وانحلال و پوسته‌پوسته شدن اشکال ثانویة درون غار را در پی دارد.از این رو،در این مقاله تلاش شده است تا با شبیه‌سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غار در محیط آزمایشگاهی کنترل شده،مقدار انحلال سالانة اشکال ثانویة درون غار به تفکیک سهم گردشگران،به شیوة وزنی محاسبه گردد.برای این منظور،با تفکیک فضای درون غار به دو بخش آزمایش و کنترل، اقدام به جمع‌آوری داده‌های مربوط به مقادیر درجه حرارت،رطوبت نسبی و دی اکسید کربن موجود در درون غار در دو دورة 30روزه در فصول تابستان و پاییز گردید.در مرحلة بعد،با شبیه‌سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل شده،مقدار سالانة انحلال و پوسته‌پوسته شدن اشکال ثانویة درون غار، به روش وزنی محاسبه گردید. با به دست آوردن تفاضل بین مقادیر دی اکسید کربن مناطق آزمایش و کنترل و تعیین سهم عوامل طبیعی و انسانی،سهم گردشگران در انحلال و پوسته‌پوسته نمودن اشکال ثانویة درون غار به دست آورده شد.نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد که مقدار انحلال و پوسته‌پوسته شدن اشکال ثانویة درون غار علیصدر 078/0 گرم بر سانتی­متر مکعب در سال است.از این مقدار، 060/0 گرم بر سانتی­متر مکعب در سال، معادل 77درصد کل انحلال سالانه سهم گردشگران می‌باشد.این امر در درازمدّت اثرات قابل توجّهی در تخریب اشکال کارست ثانویة درون غار ودر نهایتکاهش پایداری صنعت گردشگری منطقه دارد.